မြေ အရောင်း အဝယ် စာချုပ် လိုက်လံ အကျိုးဆောင်ရင်း တခါတရံ အဌားစာချုပ် များပြု လုပ်ပေးရလေ့ ရှိပါတယ် ။

        မြေ အရောင်း အဝယ် စာချုပ် လိုက်လံ အကျိုးဆောင်ရင်း တခါတရံ အဌားစာချုပ် များပြု လုပ်ပေး ရလေ့ ရှိပါတယ် ။ အဌားပြု လုပ်ရာတွင် အိမ်ရှင်တော်တော် များများမှာ ကာလရှည် မဌားလိုကြပေ ။ အကြောင်းပြ ချက်မှာ နှစ်ကြာ သွားပါက အပိုင်စီး သွားမည်ဟုစိုးရိမ်တတ် သကဲ့သို့ ၁၂ နှစ်ကျော်ပါက အိမ်ဌားမှာ ပိုင်သွားမည် ထင်နေသည် ။ ရှေးယခင်က တော်စဘော်ငွေ / လခပေး စနစ်ဖြင့် ဌားရမ်းတတ်ရာ လခကို အိမ်ရှင် လက်မခံပါက ဌားရမ်းခ ကြီးကြပ်ရေး ဝန်ထံ ပေးသွင်းပြီး ဆက်လက် နေထိုင်ကြရာ အိမ်ဌား တာဝန်ဖောက်ဖျက် မှသာ ဖယ်ရှား ပေးဖို့ရန် တရားစွဲ ဆိုရသည် ။ ယခု အခါတွင် စဘော် မယူတော့ဘဲ လချုပ် /  နှစ်ချုပ် စသည်ဖြင့် ကာလတို / ရှည်ဌားရမ်း လေ့ရှိ ပါသည် ။ အိမ်ရှင် အိမ်ဌား မူခင်းလည်း နည်းပါး သွားပါသည် ။ ၁၂ နှစ်ကျော်ပါက အိမ်ဌားက ပိုင်ရှင် မဖြစ်ပါအဆိုပါ ကိစ္စမကြာခဏ စီနီယာ ဆရာများ ရေးသား တတ်သည်ကို ဖတ်ရှုလေ့လာ ရပါသည်  ၁၉၆၀ ပြည့်မြို့ ပြဆိုင်ရာ ဌားရမ်းကြီး ကြပ်ရေး အက်ဥပဒေပုဒ္မ ၂ ( ဆ ) အရ အိမ်ဌား ဟူသော စကားရပ်တွင် အဌားချထားမှု

( OR )

        အဌား စာချုပ် ကုန်ဆုံးပြီး နောက် မိမိ အားဌားရမ်း ထားသည့် ဥပစာတွင် အိမ်ရှင်၏ သဘော တူညီချက် အရဖြစ်စေ သဘောတူညီချက် မရဘဲဖြစ်စေ လက်ရှိ နေထိုင်မြဲ နေထိုင်သူ ပါဝင်သည်ဟု 1963 B.L.R 909    1977 B.L.R 63 စီရင်ထုံးများက လမ်းညွှန်ထားပါတယ် ။ ၁၂ နှစ်ကျော် နေထိုင်ရင် ဖယ်ထုတ်ဖို့ တရားစွဲဆိုလို့ မရတော့ဘူးဆိုတာ ဆန့်ကျင် လက်ရှိထားခြင်း ( adverse possession ) ကိုပြော ခြင်းသာ ဖြစ်ပြီး အိမ်ရှင်အိမ်ဌား ကိစ္စနဲ့ မသက်ဆိုင်ပါဘူး အိမ်ဌားကို လခမယူတော့ဘဲ စာချုပ်စာတမ်းဖြင့် အခမဲ့နေထိုင် ခွင့်ပြု ခဲ့ရင်တော့ လိုင်စင်စီဆိုတဲ့ အခမဲ့ ထားသူအား နှင်လိုမှု ကိုသတ်မှတ် ကာလအတွင်း တရားစွဲဆို ရမှာ ဖြစ်ပါတယ် ။ ပိုင်ဆိုင်ခွင့် တစ်စုံတရာမရှိဘဲ ပစ္စည်းတွင် လက်ရှိ ဖြစ်သူသည် ထိုပစ္စည်းတွင် ဆိုင်ရေးဆိုင်ခွင့် ( interest ) ရှိ၍ ထိုဆိုင် ရေးဆိုင်ခွင့်ကို အမွေဆက်ခံခွင့် ရှိသည် ။ ထိုဆိုင်ရေး ဆိုင်ခွင့်မှာ ပိုင်ရှင်အစစ်မှတစ်ပါး ခပ်သိမ်းသော သူတို့အပေါ်  ခိုင်မာသည်ဟု 1997 B.L.R 85 မှာ ပြောထားပါတယ်။

          မိမိ ပိုင်မြေကွက်တွင် ဝင်ရောက် နေထိုင်၍ လက်ရှိဖြစ်တဲ့ သူဟာ ကာလကြာရှည် ရင်ဆိုင်ရေး ဆိုင်ခွင့်ရှိ သွားမည့် အချက်ဖြစ်ပါတယ် ။ အဲဒီလို ဆန့်ကျင် နေထိုင်တာ ကလည်း နေထိုင်သူဟာ လက်ရှိသည် တစ်ဆက်တည်း ဖြစ်ရမည် ။ ထင်ထင်ရှားရှား အများသိရမည် တစ်အငြင်းပွားသူ ( ပိုင်ရှင် ) သိရှိအောင် လုပ်ရန် မလိုသို့သော် ပုန်းရှိုး ကွယ်ဝှက် နေထိုင်မှု မျိုးမဟုတ်စေရ တစ်ဖက်မှ သတိပြု လျှင်မည် ကဲ့သို့ ဖြစ်ပျက်နေသည် ကိုသိမြင် စေနိုင် ရမည်ဟု 1961 B.L.R 111 ကဆိုထား ပါတယ် မိမိမြေကွက် ဥပစာမှာ ပိုင်ရှင်ကဲ့သို့ထင်ထင်ရှားရှားဝင်ရောက်နေသူဟာဆန့်ကျင်လက်ရှိထားသူဖြစ်သွားပါမယ်။ဆန့်ကျင်လက်ရှိထားသူကိုကာလစည်းကမ်းသတ်ဥပဒေပထမ ဇယား အမှတ်စဉ် ၁၄၄ အရ ၁၂ နှစ်အတွင်း တရားစွဲ ဆိုရမယ်လို့ 1984 B.L.R 139 ကလမ်းညွှန် ထားတာပါ တရားမမှုတစ်မှု ကိုစွဲဆိုမယ် ဆိုရင် သတ်မှတ်ထားတဲ့ အချိန်အတွင်း စွဲဆိုရမှာ ဖြစ်တဲ့အတွက် မိမိဥပစာအတွင်းသို့ ဝင်ရောက် ကျူးကျော် နေထိုင်သူကိုနှင်ထုတ် / ဖယ်ရှား  /  လက်ရောက် ရလိုမှု များစွဲဆိုမှု ဆိုတာဟာလည်း သတ်မှတ် အချိန်ကာလ အတွင်း စွဲဆိုရန် ဥပဒေက ပြဌာန်းထားခြင်းသာ ဖြစ်ပါတယ် ။ သတ်မှတ်ကာလ ကျော်လွန် ရင်တော့ မိမိအမှု ဟာရှုံးနှိမ့်မှာ ဖြစ်ပါတယ် ။ နှစ်ကာလ ကြာရှည် နေထိုင်တဲ့အိမ်ဌားကတော့ အိမ်ဌားသာ ဖြစ်ပါတယ် ။ ၁၂နှစ်ကျော် နေတာနဲ့ ပိုင်ရှင် မဟုတ်ရ ကြောင်းပါ ။

B.L.R ( နှစ်အလိုက် စီရင် ထုံးဖွဲ့မှု များ )

UTZ