အိမ် ၊ ခြံ ၊ မြေ အပြီးအပိုင် ဝယ်ယူခြင်း ၊ ငှားရမ်းခြင်း ၊ ရောင်းချရာတွင် လွှဲပြောင်း ရောင်းချ ပေးသူ၏ တာဝန် ဝတ္တရား များနှင့် လိုက်နာ ဆောင်ရွက် ရမည့် ကိစ္စရပ်များ

အိမ် ၊ ခြံ ၊ မြေ အပြီးအပိုင် ဝယ်ယူခြင်း ၊  ငှားရမ်းခြင်း ၊ ရောင်းချရာတွင် လွှဲပြောင်း ရောင်းချ ပေးသူ၏ တာဝန် ဝတ္တရား များနှင့် လိုက်နာ ဆောင်ရွက် ရမည့် ကိစ္စရပ်များ

=================================

၁ ။ လွှဲပြောင်း ရောင်းချ ပေးမည့် အိမ်နှင့်မြေ သို့မဟုတ် မြေကွက် ဖြစ်ပါက ပိုင်ဆိုင်မှု အထောက် အထားများ ဖြစ်သည့် ပိုင်ဆိုင်ကြောင်း မှတ်ပုံတင် စာချုပ် စာတမ်းများ ၊ မြေဂရန်နှင့် မြေပုံ မြေရာဇဝင် စသည်များကို ရောင်းချ သူ၏ လက်ဝယ်၌ အသင့်ရှိနေပြီး ဝယ်သူကျေနပ် ရှင်းရှင်း လင်းလင်း ရှိစေရန် တင်ပြနိုင် ရပါမည် ။

၂ ။ မိမိ ရောင်းချသည့်  အိမ်နှင့်မြေ သို့မဟုတ် မြေကွက်နှင့် ပက်သက်သော ပိုင်ဆိုင်မှု အဆင့်ဆင့် မှတ်ပုံတင် စာချုပ် စာတမ်းများ ကွင်းဆက် မပြတ် ရှိနေရပါမည် ။ ဆိုလိုသည်မှာ မိမိအထက် ကာလက တစ်ဦးနှင့် တစ်ဦး လွှဲပြောင်း ရောင်းချ ခဲ့သော မှတ်ပုံတင်စာချုပ် စာတမ်းများ ပြည့်ပြည့် စုံစုံကို ဝယ်သူကျေနပ် လက်ခံ နိုင်အောင် တင်ပြ နိုင်ရပါမည် ။

၃ ။ မိမိ အမည်ပေါက် မကြာမတင် ( ၆ - လ ကာလ အတွင်း ) က ရန်ကုန်မြို့တော် စည်ပင် သာယာရေး ကော်မတီ ၊ မြေပုံ မြေရာဇဝင်ဌာနမှ တရားဝင် ကူးယူ ရရှိထားသော မြေပုံ မြေရာဇဝင် မူရင်း ကိုလည်း ဝယ်သူအား တင်ပြနိုင် ရပါမည် ။

၄ ။ ပိုင်ဆိုင်မှု အထောက်အထား ဖြစ်သော မှတ်ပုံတင် စာချုပ် စာတမ်းများ ၊ မြေဂရန် နှင့် မြေပုံ မြေရာဇဝင် ရောင်းချသူ၏ လက်ဝယ်၌ အသင့်ရှိပြီး ဖြစ်ပါက ယင်း အိမ်နှင့်မြေ သို့မဟုတ် မြေကွက်ကို လွယ်လင့် တကူ ရောင်းချနိုင်သော အဆင့်သို့ ရောက်ရှိပြီး ဖြစ်ပါသည်။

၅ ။ အိမ် နှင့် မြေ သို့မဟုတ် မြေကွက်ကို ရောင်းချရာတွင် ရောင်းသူနှင့် ဝယ်သူတို့ များသော အားဖြင့် ကနေဦး စရန်ပေး ကတိစာချုပ်တစ်ရပ် ချုပ်ဆို ကြပါသည် ။

ယင်း စရန်ပေး ကတိ စာချုပ်တွင် -

( က ) ရောင်းချသည့် အိမ် ၊ ခြံ မြေ ၏ တန်ဖိုးငွေ ။

( ခ ) စရန်ပေးငွေ မည်ရွေ့ မည်မျှ ။

( ဂ ) ငွေပေး ချေမည့် နည်းလမ်းများ ( ဘယ်နှစ် ကြိမ်ခွဲ ပေးမည်  ) ။

( ဃ ) အိမ် ၊ မြေ သို့မဟုတ် မြေကွက်ကို လက်ရောက် ပေးအပ်မည့် နောက်ဆုံး နေ့ရက် သတ်မှတ်ချက် ။

( င ) ရောင်းသူနှင့် ဝယ်သူတို့၏ တာဝန် သတ်မှတ် ချက်များ ( ဥပမာ- ဝယ်သူသည် မှတ်ပုံတင် စာချုပ် စာတမ်း အတွက် ကျသင့်သော တံဆိပ် ခေါင်းခွန် ပေးဆာင်ရန် တာဝန် ။

( စ ) ရောင်းသူသည် ရောင်းချသည့်တန်ဖိုးငွေအပေါ် နိုင်ငံတော်သို့ ကျသင့်သော အခွန်ပေးဆောင်ရန် တာဝန်ရှိပါသည်။

( ဆ ) ရောင်းချသည့် တန်ဖိုးလျော့၍မပြဘဲ မှန်မှန်ကန်ကန်တင်ပြရန် ရောင်းသူတွင် တာဝန်ရှိသကဲ့သို့ ဝယ် သူတွင်လည်း တာဝန်ရှိပါသည်။

( ဇ ) ရောင်းသူ နှင့် ဝယ်သူတို့ ချုပ်ဆို ထားသည့် ကတိ စာချုပ်ပါ စည်းကမ်း ချက်များ ၊ သတ်မှတ် ချက်များကို ရောင်းသူ ဘက်မှ ချိုးဖောက်မှု မပြုလုပ် မိစေရန် အထူးသတိ ပြုသင့် ပါသည် ။

( ဈ ) ရောင်းသူသည် မိမိ ကျေနပ်၍ ဝယ်သူအား ရောင်းချရန် ကတိ စာချုပ် ချုပ်ဆို ပြီးနောက် အခြား လူတစ်ဦး တစ်ယောက်က ဈေးပိုပေးလာ သဖြင့် ထပ်မံ ရောင်းချခြင်းမျိုး မပြု လုပ်မိရန် အထူး ရှောင်ကြဉ် သင့်ပါသည် ။ အိမ် ၊ မြေ သို့မဟုတ် မြေကွက်ကို တစ်ဦးကို ရောင်းချပါက အရှုပ်အရှင်း ပေါ်ပေါက် လာမည် ဖြစ်ပြီး ရုံးပြင် ကန္နားသို့ သွားရောက် ဖြေရှင်း ရတတ်ပါသည် ။ ရောင်းသူသည် လူကြီး လူကောင်း ပီသစွာ ပြုမူဆောင်ရွက် သင့်ပါသည် ။

( ည ) အချို့သော ရောင်းသူ များသည် ရောင်းချမည့် အိမ် ၊ မြေ သို့မဟုတ် မြေကွက်ကို လူပုဂ္ဂိုလ် သို့မဟုတ် ဘဏ်တွင် ပေါင်နှံထားသည်လည်း တွေ့ရှိ ရပါသည် ။ ထိုသို့ ပေါင်နှံ ထားပါက ရိုးသား မှန်ကန်စွာ ဝယ်သူအား တင်ပြ၍ ပေါင်နှံထားသော ဂရန်ကို ဝယ်သူက ငွေစိုက် ထုတ်၍ ရွေးပေးပါက ဂရန်ကို ဝယ်သူ၏ လက်ဝယ်သို့ ပေးအပ်၍ ကျန်ငွေ ပေးချေမည့် ကိစ္စရပ်များကို ညှိနှိုင်း ဆောင်ရွက်သွားပါက အရောင်း အဝယ် ပြီးမြောက် သွားနိုင် ပါသည် ။ စာရေးသူ ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည့် သာဓကများမှာ ဘဏ်တွင် ပေါင်နှံထားသော မြေဂရန်ကို ဝယ်သူက ကျသင့်သော အရင်းအတိုး ဖြစ်သော သိန်းရာချီပြီး ရွေးပေးမည် ။ ရွေးယူ ရရှိသော မြေဂရန်ကို ဝယ်သူ၏ လက်ဝယ် သို့ ပေးမထားနိုင်ဟု ရောင်းသူက ငြင်းဆို လာသဖြင့် အရောင်း အဝယ် စကားဆက်လက်၍ ပြောဆို နိုင်မည် မဟုတ်တော့ပါ ။

( ဋ ) ရောင်းသူ အနေဖြင့် စာချုပ်စာတမ်း မှတ်ပုံတင်ရုံး၌ အရောင်း အဝယ် စာချုပ်ကို မှတ်ပုံတင် အရာရှိရှေ့ မှောက်တွင် လက်မှတ်ရေးထိုးသည့် အချိန်တွင် ငွေအပြေ အကျေရရှိပြီး ဖြစ်ရပါမည် ။ ရောင်းချသည့် အိမ် မြေ သို့မဟုတ် မြေကွက်ကို ဝယ်ယူသူသို့လည်း လက်ရောက် ပေးအပ်ပြီး ဖြစ်စေ ရပါမည် ။

( ဌ ) ရောင်းချသည့် အိမ် ၊ မြေ သို့မဟုတ် မြေကွက်နှင့် စပ်လျဉ်း၍ အရှုပ်အရှင်း ပေါ်ပေါက် လာပါက အရောင်း အဝယ်ကျင့်စဉ် ( practice ) အရ ရောင်းသူက တာဝန်ယူ ဖြေရှင်း ပေးရန်လည်း တာဝန်ရှိပါသည် ။

( ဍ ) စရန်ပေး ကတိ စာချုပ်ပါ ရောင်းသူက လိုက်နာ ဆောင်ရွက် ရမည့် တာဝန် တစ်ရပ်ရပ်ကို ဖောက်ဖျက်ပါက ဝယ်သူထံမှ ရယူခဲ့သော စရန်ငွေ၏ ( ၂ ) ဆကို ရောင်းသူက ဝယ်သူအား ပေးလျော်ရန် တာဝန်ရှိသည်ကို လည်း ရောင်းသူက သတိပြု သင့်ပါသည် ။ အရောင်း အဝယ် လောကတွင် လိုက်နာ ကျင့်သော ကျင့်စဉ် ( Commercial practice ) လည်း ဖြစ်ပါသည် ။

( ဦးဗကြိုင် ( ဘီအေ ၊ ဘီအယ်လ် ) ၊ မရွှေ့ မပြောင်း နိုင်သည့် အိမ် ၊ ခြံ ၊ မြေ ၊ တိုက်ခန်း စသည်များ ရောင်းချခြင်း ၊ ဝယ်ယူ ၊ ငှားရမ်းခြင်းဆိုင်ရာ ဥပဒေ သိမှတ်ဖွယ်ရာ ၊ စာ - ၁ )