ခုခေတ်မှာ ဘိုးဘွားပိုင် လယ်ယာမြေ ဆိုတာ ကျန်သေးလား

          ခုခေတ်မှာ ဘိုးဘွားပိုင် လယ်ယာမြေ ဆိုတာ ကျန်သေးလား ၊ ယနေ့

ခေတ် ပုံစံ ( ၇ ) ဆိုတာကရော အရင်က ဘိုးဘွားပိုင် လယ်ယာမြေလို မြေပိုင် 

အခွင့်အရေး ရှိရဲ့လား ။ ပထမဦးဆုံး အင်္ဂလိပ်ခေတ်က ဘိုးဘွားပိုင် အခွင့်အရေး 

ပေးခဲ့တဲ့ မြေတွေကို တင်ပြပါမယ် ။ အင်္ဂလိပ်ခေတ်က ဘိုးဘွားပိုင်မြေမှာ 

မြို့မြေတင်မက လယ်ယာမြေ တွေလည်း ပါပါတယ် ။ မြို့မြေတွေမှာ ယနေ့အထိ 

ဘိုးဘွားပိုင်မြေ အတွက် ပေးအပ်ထားတဲ့ အခွင့်အရေးတွေ မဆိတ် သုဉ်းသေးပေမဲ့ 

လယ်ယာ စိုက်ပျိုးမြေတွေမှာ အဲဒီ အခွင့် အရေးတွေ အခုဆက်လက် တည်ရှိ 

သေးသလား ၊ မရှိတော့ဘူးလား ဆိုတာ မြေယာ ဥပဒေ ပညာရှင်တွေ အကြား 

အငြင်းပွားရတဲ့ ကိစ္စတစ်ရပ် ဖြစ်ပါတယ် ။ ရှေးယခင်က ဘိုးဘွားပိုင် လယ်ယာမြေကို 

အမည်ပေါက် ပိုင်ဆိုင်ခဲ့သူတွေ လေ့လာ သိရှိနိုင်အောင် ရေးသားတင် ပြချင်ပါတယ် ။ 

ဘိုးဘွားပိုင်မြေ တွေထဲက လယ် ၊ ယာ ၊ ဥယျာဉ် မြေမျိုး ပေါက်နေတဲ့ လယ်ယာ 

စိုက်ပျိုးမြေတွေကို ဆိုလိုတာ ဖြစ်ပါတယ် ။ ဘိုးဘွားပိုင် မြေအဖြစ် သတ်မှတ်ပြီး 

အခွင့်အရေး ရထားခဲ့တဲ့ ၊ မြေစာရင်း ဌာနရဲ့ မြေပုံစာရင်းတွေမှာ ယနေ့အထိ 

ဘိုးဘွားပိုင်လို့ မှတ်သားထားဆဲ ဖြစ်တဲ့ လယ်ယာမြေ တွေမှာ စိုက်ပျိုး လုပ်ကိုင်ခြင်း 

မရှိရင် နိုင်ငံတော်က ပြန်လည် သိမ်းယူနိုင်ခွင့် ရှိ / မရှိနဲ့ ဘိုးဘွားပိုင် လယ်ယာမြေတွေရဲ့ 

အခွင့်အရေးတွေ ယနေ့ကာလမှာ ကျန်ရှိနေသေးလား ဆိုတာ တင်ပြပါမယ် ။

          မြန်မာနိုင်ငံကို သိမ်းပိုက် ရရှိသွားတဲ့ အင်္ဂလိပ်က မြေနဲ့အခွန်တော် ဥပဒေတွေ 

ပြဌာန်းပြီး မြန်မာပြည်ရဲ့ မြေယာစနစ်ကို ပြင်ဆင် သတ်မှတ် လိုက်တဲ့အခါ ဘိုးဘွားပိုင် 

မြေတွေ ၊ ဓားမဦးချ လုပ်ကိုင်ခဲ့တဲ့ မြေတွေ ၊ ၁၂ နှစ်တိုင် လက်ရှိထား လုပ်ကိုင်လာတဲ့ 

မြေတွေ ၊ ဘေးဘိုး စဉ်ဆက်မှသည် သားမြေးအထိ တစ်ဆက် တည်း လုပ်ကိုင်လာတဲ့ 

မြေတွေကို မြေပိုင် အခွင့်အရေး ၊ ဘိုးဘွားပိုင် အခွင့်အရေး ပေးပါတယ် ။ ဘိုးဘွားပိုင် 

မြေရဲ့ ပိုင်ရှင် ၊ LHR ( Landholder's Right ) ရထားတဲ့ မြေပိုင်ရှင်တွေ အနေနဲ့ 

အဲဒီမြေနဲ့ မပတ်သက် မဆက်စပ်တော့တာ နှစ်နှစ် ရှိပြီ ဖြစ်တဲ့ မြေတွေ ၊ လက်ရှိထားခြင်း ၊ 

စိုက်ပျိုး လုပ်ကိုင်ခြင်းလည်း မရှိ ၊ မြေကနေ စွန့်လွှတ် သွားတာလည်း နှစ်နှစ်တိုင် 

ရှိနေတဲ့ မြေတွေကို မူလ ပေးထားတဲ့ မြေပိုင်ရှင် အခွင့်အရေး လက်လွှတ်သွားပြီလို့ 

သတ်မှတ်ပြီး အပိုင်မြေ အဖြစ်က ပယ်ဖျက်ပြီး အစိုးရမြေ (state land) အဖြစ် 

ပြောင်းလဲ သတ်မှတ်နိုင်ကြောင်း ပြဌာန်းခဲ့ပါတယ် ။ (LBTVL Section 11; UBLR 

Section 23 ) ။

        မြေပိုင်ဆိုင်မှု အခွင့်အရေးတွေကို Tenture ခေါ်ပါတယ် ။ Tenure 

ဟာသီးစား မဟုတ်ပါဘူး ။ ပိုင်ဆိုင်မှုပါ ။ Tenancy ကမှ သီးစား ဖြစ်ပါတယ် ။ 

မြေစာရင်း ဌာနရဲ့ အစဉ်အလာအရ ကွင်းတစ်ကွင်း မှာရှိတဲ့ လုပ်ကွက်တွေကို

မြေပုံ တစ်ချပ်အဖြစ် တိုင်းတာ ပုံထုတ်ပြီးရင် ဦးပိုင်ခွဲခြင်း ဒါမှမဟုတ် ပိုင်ဆိုင်မှု 

ခွဲခြားခြင်း ဆိုတဲ့ လုပ်ငန်း လုပ်ရပါတယ် ။ ဘယ်မြေကွက် တွေကို ဘယ်သူက 

ဘယ်လို ပိုင်ဆိုင်ထားတယ် ဆိုတဲ့ စာရင်း ပြုစုရပါတယ် ။ ဦးပိုင် စုံစမ်းခြင်း 

( tenure enquiries ) လို့ ခေါ်ပါတယ် ။ ဒီနေရာမှာ ဦးပိုင် ( holding ) ဆိုတာ 

ရှင်းပြ ချင်ပါတယ် ။ မြေစာရင်း လက်စွဲ ဥပဒေ အပိုဒ် ( ၅၂၃ )  မှာ ဒီလို 

ဖွင့်ဆို ပါတယ် ။ “ ကွင်း သို့မဟုတ် အကွက် တစ်ကွက် အတွင်းရှိ မြေမျိုး 

တစ်ရပ်တည်း အတွက် တစ်ဦး တစ်ယောက် တည်းက နယ်နိမိတ် တစ်ဆက် 

တစ်စပ်တည်း ပိုင်ဆိုင်ပြီး လုပ်ကိုင်ခွင့် အမျိုးအစား မှာလည်း တစ်မျိုးတစ်စား

တည်းသာ ဖြစ်သည့် မြေယာ အဝန်းအဝိုင်းကို ဦးပိုင် တစ်ဦးပိုင်ဟု သတ်မှတ်

ကြောင်း ” ဆိုပြီး ဖော်ပြ ထားပါတယ် ။ Burma Land Records Manual : 

Para 523. A holding ordinarily consists of all the land of the same

 main kind enclosed within one continuous boundary in the same

 kwin and village-tract held by one person or a number of persons

 jointly on the same tenure and the same title' 

        ရှင်းအောင် ပြောရမယ် ဆိုရင် ဦးပိုင်တစ်ခု ဖြစ်ဖို့ 

( ၁ ) ကွင်းတစ်ကွင်း အတွင်း

( ၂ ) ( လယ် / ယာ / ကိုင်းကျွန်း / ဓနိ / တောင်ယာ စသည့် မြေမျိုး များထဲမှ 

မြေမျိုး တစ်ရပ်တည်း အတွင်းတွင်

( ၃ ) နယ်နိမိတ် တစ်ခုအတွင်း တစ်ဆက် တစ်စပ်တည်း တည်ရှိနေပြီး

( ၄ ) ယင်း အဝန်းအဝိုင်းကို တစ်ဦး တစ်ယောက်တည်းက အမည်ပေါက် ပိုင်ဆိုင် 

နေသော နယ်နိမိတ် ဖြစ်ရမည် ။ 

အဲဒီ ဦးပိုင် တွေအတွက် ပိုင်ဆိုင်မှုစာရင်း ပြုစုတဲ့အခါ ပိုင်ဆိုင်မှုနည်းလမ်း ( tenure 

system ) ပါ ရေးသွင်း မှတ်တမ်းတင် ရပါတယ် ။ မြေပိုင်ဆိုင်မှု နည်းလမ်း (tenure 

system ) ကိုတော့ ဒီလို သတ်မှတ် ခွဲခြားထား ပါတယ် ။ Tenure means = Non-

State, Landholder's Right, Boba - Paing, Grant, Lease, License, Squatter,

 State Tenant, or as the case may be လို့ ဆိုထားချက်အရ အစိုးရပိုင် မဟုတ်

တဲ့မြေ ၊ မြေရှင် အခွင့်ရမြေ ၊ ဘိုးဘွားပိုင် မြေ ၊ အပိုင် ဂရန်မြေ ၊ အငှား ဂရန်မြေ ၊ 

အခွင့်အမိန့် မရဘဲ နေထိုင် အသုံးပြု မြေ ၊ အစိုးရမှ အခဖြင့် ချထားမြေ စသဖြင့် 

ခွဲခြားရပါတယ် ။ ဒီတော့ tenure ဆိုတာ မြေပိုင်ဆိုင်မှု နည်းလမ်း ဖြစ်ပြီး ဆိုင်ရာ

နည်းလမ်း အလိုက် သတ်မှတ်ထားတဲ့ အခွင့်အရေး တွေအတိုင်း ပိုင်ဆိုင်ခွင့် ရကြတာ 

ဖြစ်ပါတယ် ။ ဘိုးဘွားပိုင်ဆို ဘိုးဘွားပိုင် အခွင့်အရေးပေါ့ ။ Grant ဆိုရင် grant 

အခွင့်အရေးပေါ့ ။ ဆိုင်ရာ tenure နည်းလမ်း အမျိုးအစားရဲ့ နောက်မှာ ကပ်ပါလာတဲ့ 

သတ်မှတ် အခွင့်အရေး တွေအတိုင်းပဲ ခံစားရမှာ ဖြစ်ပါတယ် ။ ဘိုးဘွားပိုင် လယ်ယာ

မြေ ရရှိထားတဲ့ တောင်သူ လယ်သမားတွေ ရရှိမယ့် အခွင့်အရေး ကတော့ -

* လယ်ယာမြေကို လက်ဝယ် ထားရှိနိုင်ခြင်း ၊

* လယ်ယာမြေကို စိုက်ပျိုး လုပ်ကိုင်ခွင့် ရှိခြင်း ၊

* လယ်ယာမြေကို ပေါင်နှံ နိုင်ခြင်း ၊

* လယ်ယာမြေကို ရောင်းချ နိုင်ခြင်း ၊ ပေးကမ်း လှူဒါန်း နိုင်ခြင်း ၊

* လယ်ယာမြေကို အမွေပေးနိုင်ခြင်း ၊

* လယ်ယာမြေကို အခြားသူသို့ လွှဲပြောင်း နိုင်ခြင်း ၊ ချထားနိုင်ခြင်း တို့ဖြစ်ပါတယ် ။

       အင်္ဂလိပ်ခေတ်က ဘိုးဘွားပိုင် အခွင့်အရေး ပေးခဲ့တဲ့ မြေတွေထဲမှာ မြို့ 

မြေတင်မက လယ်ယာမြေ တွေလည်း ပါပါတယ် ။ ၁၉၅၃ ခုနှစ်မှာ လယ်ယာမြေ 

နိုင်ငံပိုင် ပြုလုပ်ရေး ဥပဒေပြဋ္ဌာန်းပြီး လယ်ယာမြေက အမြောက်အမြား ပိုင်ဆိုင်

နေတဲ့ မြေပိုင်ရှင်ကြီးတွေ ထံကမြေတွေ ပြန်လည် သိမ်းယူပြီး မြေမဲ့ယာမဲ့နဲ့ 

မြေယာချို့တဲ့ တွေကို ဝေတဲ့အခါ မူလ ပိုင်ဆိုင်မှုတွေကို ဖျက်သိမ်းပြီး အခြားသူ

တွေဆီ ဝေငှ ပိုင်ဆိုင်စေတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ၁၉၅၃ ခုနှစ် လယ် / နိုင် အက်ဥပဒေအရ 

လယ်ယာမြေ မှာရှိတဲ့ ဘိုးဘွားပိုင်မြေဆိုတဲ့ ပိုင်ဆိုင်မှု အမျိုးအစား ပျောက်ကွယ် 

သွားပြီလို့ တချို့က မှတ်ယူပါတယ် ။ ၁၉၅၃ လယ် / နိုင်လုပ်ငန်း 

ဆောင်ရွက် ရာမှာ မသိမ်းဘဲ ချန်လှပ်ပေးခဲ့တဲ့ ဧရိယာတွေလည်း ရှိခဲ့ပါတယ် ။ ရွာမြေ 

၊ စက်ရုံမြေ ၊ အခြားနည်း အသုံးပြုနေတဲ့ မြေတွေ ၊ သာသနာ ၊ ကျောင်း ၊ ကန် ၊ 

ဇရပ်အဖြစ် သုံးနေတဲ့ မြေတွေကို သိမ်းယူခြင်းကနေ ကင်းလွတ်ခွင့် ပေးတဲ့အပြင် 

လယ်ယာမြေ ပိုင်ရှင်တွေ ဆီက မြေကိုလည်း အကုန်သိမ်းယူတာ မဟုတ်ပါဘူး ။ 

လယ်မြေ ဆိုရင် ဧက ၅ဝ ၊ ယာမြေဆို ၂၅ ဧက ၊ ကိုင်းကျွန်းနဲ့ ကြံစိုက်မြေဆို ၁၀ 

ဧကထက် ကျော်လွန်မှသာ သိမ်းယူပြီး အဲဒီ ဧရိယာဧက အတိုင်းအတာတွေ အထိကို 

မူလပိုင်ရှင်ထံမှာ မသိမ်းဘဲ ချန်ထား ပေးခဲ့ပါတယ် ။ သိမ်းယူခြင်းမှ ကင်းလွတ်ခွင့်ရလို့ 

ခေါ်ပါတယ် ။ ဒါကြောင့်မို့ တချို့ကတော့ လယ် / နိုင် လုပ်ငန်းဟာ တစ်ပြည်လုံးမှာ 

ရှိတဲ့ လယ်ယာမြေ အားလုံးကို သိမ်းယူ နိုင်ခဲ့တာ ၊ ပြန်ဝေငှ နိုင်ခဲ့တာ မဟုတ်ဘူး ၊ 

ကင်းလွတ်ခွင့် ရမြေတွေ ရှိသလို လယ် / နိုင် လုပ်ငန်းကြီး သည်ပင် ၁၉၅၃ - ၁၉၅၄ 

မှာ စတင်ခဲ့ပြီး အကြောင်း အမျိုးမျိုးကြောင့် ငါးနှစ်အကြာ ၁၉၅၇ - ၁၉၅၈ မှာ 

လုပ်ငန်း ရပ်ဆိုင်း လိုက်ရတဲ့အတွက် မသိမ်းယူဘဲ ကျန်ခဲ့တဲ့ မြေတွေ တစ်နိုင်ငံလုံး 

အတိုင်းအတာနဲ့ဆို အများကြီး ကျန်ရှိတဲ့အခါ ယင်းမြေများရှိ ဘိုးဘွားပိုင် 

အခွင့်အရေးတွေ မပျက်သုဉ်းဘဲ ကျန်ခဲ့ ရပေမယ်လို့ ဆိုကြပါတယ် ။

        ဒီနေရာမှာ ဆွေးနွေးစရာ ရှိတာက ၁၉၅၃ လယ် / နိုင် လုပ်ငန်းကြီးက မြန်မာ

ပြည်ရဲ့ မြေပိုင် ရှင်ဆိုတဲ့ အခွင့် အရေးကို ပိတ်ပင် ပစ်လိုက်နိုင်တဲ့ အနေအထား 

ရှိသလား ၊ မရှိသလား ဆိုတာပါ ။ ၁၉၅၃ လယ်ယာမြေ နိုင်ငံပိုင် ပြုလုပ်ရေး ဥပဒေဟာ 

မြေပိုင်ရှင် စနစ်ကို ချုပ်ငြိမ်းစေခဲ့တဲ့ အသွင်အပြင် မရှိခဲ့ပါဘူးလို့ ယူဆပါတယ် ။ 

ဘာကြောင့်လဲ ဆိုတော့ ၁၉၅၃ လယ်/နိုင် အက်ဥပ‌ဒေပါ ပြန်လည် သိမ်းယူခြင်းမှ 

ကင်းလွတ်ခွင့် ရမြေ ၊ အဝေခံရမြေတွေ အတွက် စည်းကမ်း ချက်တွေ ၊ အခွင့်အရေး

တွေကို စိစစ်ကြည့်တဲ့အခါ မြေပိုင်ဆိုင်မှုကို ဆက်လက် အခွင့်ပေး ထားတဲ့ စကားရပ်

တွေ ၊ ပြဋ္ဌာန်းချက်တွေ ကို တွေ့ရတဲ့အတွက် ဖြစ်ပါတယ် ။ ၁၉၅၃ လယ် / နိုင် 

ဥပဒေဟာ မြေပိုင်ရှင်တွေထံက သတ်မှတ် အတိုင်းအတာထက် ပိုမိုတဲ့ ဧရိယာတွေကို 

နိုင်ငံတော်က ပြန်လည် သိမ်းယူပြီး လယ်ယာမဲ့ တွေကို ပြန်လည်ဝေငှ ပေးတဲ့ 

သဘောသာ ရှိပြီး မြေပိုင်ရှင်တွေရဲ့ အခွင့်အရေးတွေကို တိတိ လင်းလင်း ရုပ်သိမ်းခဲ့မှု 

မရှိပါဘူး ။ မသိမ်းယူဘဲ ချန်လှပ်ခဲ့တဲ့မူလ ဘိုးဘွားပိုင် လယ်ယာမြေ ( ဥပမာ- က ၅ဝ 

အောက် လယ်မြေ ) တွေမှာသာမက အဝေခံမြေ တွေမှာပါ ပိုင်ဆိုင်ခွင့်ပုံစံ သဘော 

အခွင့်ဆက် ပေးတာတွေကို တွေ့ ရပါတယ် ။ လယ် / နိုင်ဥပဒေ ပုဒ်မ ၉ မှာ ( သိမ်းယူ

ခြင်းမှ ကင်းလွတ်ခွင့် ရမြေ အတွက် အခွင့် အရေးတွေ ပြဆိုထား ပါတယ် ။ သတ်မှတ် 

စည်းကမ်းချက်နဲ့ ညီညွတ်ရင် မြေကို လက်ရှိ ထားနိုင်ခွင့် ၊ လုပ်ကိုင် နိုင်ခွင့် ၊ လုပ်ကိုင်

ခြင်းက ရတဲ့ အကျိုး အမြတ်တွေ ခံစားနိုင်ခွင့် ၊ အာဏာပိုင်ရဲ့  ခွင့်ပြုချက်ဖြင့် မြေကို

 ခွဲစိတ် လဲလှယ်နိုင်ခွင့် ၊ ပေးလှူနိုင်ခွင့် ၊ ရောင်းချ ပေးကမ်း နိုင်ခွင့် ၊ အမွေ ဆက်ခံခွင့်တို့

ပေးထား မှုတွေ တွေ့ရှိရသလို မိမိဘာသာ သီးစားမချဘဲ အာဏာပိုင် ခွင့်ပြုချက်နဲ့ 

ချနိုင်ခွင့် ( ဥပမာ - သာသနာမြေ ) ပေးထားမှုတွေ တွေ့ရပါတယ် ။ အထိန်းအကွပ် ကလေး 

ပါလာတာက လွဲလို့ အရင်မူလ အခွင့်အရေးတွေနဲ့ ဘာမျှ မကွာပါဘူး ။ ဒါ့အပြင် 

သိမ်းယူ မြေတွေကို ဝေငှတဲ့အခါ လယ်ယာမြေကို အဝေခံ ရရှိသူတွေ အတွက် 

အခွင့်အရေးကိုလည်း ပုဒ်မ ၁ဝ မှာ ပြဋ္ဌာန်းထား ပါတယ် ။ အဲဒီ အခွင့် အရေး 

တွေထဲမှာ သီးစား မချရဘဲ မိမိကိုယ်တိုင်သာ လုပ်ကိုင်ရမှာ ဖြစ်ကြောင်း သတ်မှတ်ချက်က 

လွဲပြီး ပေးအပ်ထားတဲ့ ပိုင်ဆိုင်ခွင့်တွေဟာ မသိမ်းဘဲ ချန်ထားခဲ့တဲ့ ကင်းလွတ်ခွင့်ရ 

မြေရှင် တွေအတွက် ပေးထားတဲ့ ပုဒ်မ ၉ ပါအခွင့် အရေးတွေအတိုင်း ဖြစ်ကြောင်း 

တွေ့ရပါတယ် ။ 

         ဘိုးဘွားပိုင် လယ်ယာမြေမှာ မြေပိုင်ရှင် အခွင့်အရေးတွေ ဖြစ်တဲ့

* မိမိတို့ ထာဝရ အမည်ပေါက် လက်ရှိ ထားခွင့် ရှိခြင်း ၊ လုပ်ကိုင် နေထိုင်ခွင့်ရှိခြင်း ၊

* အခြားသူအား လွှဲပြောင်း ပေးကမ်း နိုင်ခြင်း ၊

* ရောင်းချနိုင်ခြင်းစတဲ့ အခွင့်အရေးများ ပူးတွဲ ပိုင်ဆိုင်ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်

* သီးစားချ နိုင်တာလည်း မြေရှင်ရဲ့ အခွင့်အရေး ဖြစ်ပါတယ် ။ လက်ရှိ ထားပိုင်ခွင့် ရှိခြင်း 

( In possession ) ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်ဟာ အတော်တန်ဖိုးရှိ ပါတယ် ။ မြေပိုင်တွေ ဘိုးဘွားပိုင် 

တွေဟာ မြေကို လက်ရှိထားပိုင်ခွင့် ရခြင်းဆိုတဲ့ စကားရပ်ဟာ တန်ဖိုးမသေးလှ ပါဘူး ၊ နည်းတဲ့ 

အခွင့်အရေး မဟုတ်ပါဘူး ။ လက်ရှိ ထားခြင်း ဆိုတာ မြေကို မြေရှင် ကိုယ်တိုင်က နေထိုင် 

လုပ်ကိုင် နေဖို့ မလိုပါဘူး ။ ဒါပေမဲ့ ပိုင်ဆိုင်မှု ရှိတယ် ဆိုတာ ပြဆိုပါတယ် ။ အောက် 

မြန်မာပြည် မြေနှင့် အခွန်တော် ဥပဒေ LBLR ပုဒ်မ ၃ ၊ ပုဒ်မခွဲ ( က ) ( ခ ) အရ " ယင်းမြေတွင် 

ပိုင်ရှင် ကိုယ်တိုင်က ဖြစ်စေ ၊ ၄င်း၏ အလုပ်သမား ၊ အစေခံ ၊ ကိုယ်စားလှယ် ၊ 

သီးစားချခံရသူ ၊ ၎င်းထံမှ အပေါင်ခံ ရရှိထားသူတို့က ဖြစ်စေ ၊ ၎င်းတို့က တစ်ဆင့် လွှဲပြောင်း 

ချထားသူက ဖြစ်စေ လက်ရှိလုပ်ကိုင် နေထိုင်လျှင် လက်ရှိထား ပိုင်ဆိုင်သည်ဟု 

မှတ်ယူရမည် " လို့ ဆိုထား တဲ့အတွက် မြေကို လက်ရှိထား ပိုင်ဆိုင်ခွင့် ရထားသူဟာ အဲဒီမြေကို 

မည်သူ့ကိုမဆို ပေါင်နှံ လွှဲပြောင်း ချထားပိုင်ခွင့်တွေ ရထားတာ တွေ့ရပါတယ် ။ ၁၉၅၃ လယ် / 

နိုင် ဥပဒေပါ ပြဋ္ဌာန်းချက်တွေကို စိစစ် ကြည့်တဲ့အခါ ၁၉၅၃ လယ် / နိုင် အက်ဥပဒေ ပုဒ် ၉ နဲ့ 

ပုဒ်မ ၁ဝ မှာ ပေးအပ် ထားသော အခွင့်အရေး တွေအရ ကင်းလွတ်ခွင့် ရမြေနဲ့ ဝေငှခံမြေ 

ရရှိသူတွေဟာ မြေကို လက်ရှိထားခွင့် ဆက် လက်တည်ရှိနေတာ တွေ့ရပါတယ် ။ လွှဲပြောင်း 

ပေးကမ်းခြင်း ၊ အမွေဆက်ခံ ခြင်းတွေကို အာဏာပိုင်ရဲ့  ခွင့်ပြုချက်နဲ့ လုပ်ကိုင်နိုင်သေးတာ 

တွေ့ရပါတယ် ။ မူလ မြေရှင် အခွင့်အရေးနဲ့ လုံးလုံးကြီး ကွာခြားသွားခြင်း မရှိပါဘူး ။ အဓိက 

စာသား တစ်ရပ်ကိုတော့ ခြွင်းချက် ပေးရပါမယ် ။ အဲဒါက သီးစား မချရ ၊ ကိုယ်တိုင် လုပ်ရမယ် 

ဆိုတဲ့ စည်းကမ်းချက် ဖြစ်ပြီး အဲဒါကလည်း တကယ်တော့ အသက် မဝင်တဲ့ သတ်မှတ်ချက်သာ

 ဖြစ်ပါတယ် ။ မြေရှင်တွေဟာ ၁၉၅၃ လယ် / နိုင်ဥပဒေ ပြဌာန်းပြီး နောက်ပိုင်းမှာလည်း ၁၉၅ဝ

 သီးစားခ စံနှုန်းဥပဒေ ၊ ၁၉၅၄ သီးစားခ စံနှုန်း ပြင်ဆင်ချက် ဥပဒေ ၊ ၁၉၆၃ သီးစားခစံနှုန်း ဥပဒေကို

 ပြင်ဆင်တဲ့ ဥပဒေတွေအရ သီးစား ချပိုင်ခွင့် ၊ သီးစားခ ရပိုင်ခွင့်တွေ ဆက်လက် ရရှိနေခဲ့ ပါတယ် ။ 

ဒီတော့ မြေရှင်ဆိုင်ရာ ဆိုင်ခွင့်နဲ့ မြေရှင် သဘောသဘာဝ တွေဟာ ၁၉၅၃ လယ်နိုင်ဥပဒေကြောင့်

ပျောက်ပျက် မသွားခဲ့ဘူးလို့ ဆိုရမှာ ဖြစ်ပါတယ် ။

         ၁၉၆၃ ခုနှစ် သီးစား ချထားရေး ဥပဒေနဲ့ ၁၉၆၅ ခုနှစ် သီးစား ချထားရေး ဥပဒေကို 

ပြင်ဆင်တဲ့ ဥပဒေ နှစ်ရပ်နဲ့ ဝိသေသ တွေကသာ ဘိုးဘပိုင် လယ်ယာမြေနဲ့ မြေရှင်စနစ်ကို 

ရိုက်ချိုး နိုင်ခဲ့တယ်လို့ ယူဆ ပါတယ် ။ ၁၉၅၃ လယ် / နိုင် ဥပဒေမှာ ဆက်လက် အသက်ဝင် 

နေသေးတဲ့ မြေပိုင်ရှင် စနစ်နဲ့ မြေရှင် အခွင့်အရေးတွေကို အဲဒီ ဥပဒေ နှစ်ရပ်က လွင့်စင် 

ပပျောက်သွား စေပါတယ် ။ ၁၉၆၃ သီးစား ချထားရေး ဥပဒေက မြေရှင်တွေကို စတင် 

ထိန်းချုပ် ပါတယ် ။ ၁၉၆၅ ဥပဒေက မြေရှင်စနစ်ရဲ့ ရေသောက်မြစ်ကို ဖြတ်ပစ် လိုက်ပါတယ် ။ 

၁၉၆၃ သီးစားချ ထားရေး ဥပဒေ ပြဋ္ဌာန်းစဉ်မှာ မြေရှင် ၊ သီးစား ၊ သီးစားဆိုတဲ့ ဝေါဟာရ

တွေကို ၁၉၆၃ သီးစားချ ထားရေး ဥပဒေ ပုဒ်မ ၂ (၁) ( ဂ ) ၊ ( င ) ၊ ( စ ) မှာ ဖွင့်ဆို ရှင်းလင်းခဲ့

မှုအရ တော်လှန်ရေး အစိုးရ တက်ခါစမှာ မြေရှင်နဲ့ မြေရှင်စနစ် တည်ရှိ နေသေးကြောင်း ၊ 

မြေရှင်က သူ့မြေတွေကို သီးစားချနေကြောင်းနဲ့ သီးစားက မြေရှင်ကို သီးစားခ ပေးနေရ

ကြောင်း သိသာတဲ့အချက် ဖြစ်ပါတယ်။ တော်လှန်ရေးအစိုးရ တက်လာစဉ်မှာ မြေရှင်စနစ် 

တည်ရှိနေသေးတဲ့ သက်သေ အထောက်အထား ဖြစ်ပါတယ် ။ သို့ပေမဲ့ တော်လှန်ရေး အစိုးရက 

၁၉၆၃ သီးစားချထားရေး ဥပဒေ ပုဒ်မ ၃ မှာ အောက်ပါအတိုင်း ပြဋ္ဌာန်းပြီး မြေရှင်တွေရဲ့ 

အရှိုက်ကို ထိုးနှက် လိုက်ပါတယ် ။ ၁၉၆၃ ခုနှစ် သီးစားချ ထားရေး ဥပဒေ ပုဒ်မ ၃ ။ အစိုးရသည် 

အမိန့် ကြော်ငြာစာဖြင့် မည်သည့် လယ်ယာမြေ ကိုမဆို ထိုအမိန့် ကြော်ငြာ စာတွင် သီးခြား 

ဖော်ပြထားသည့် နေ့ရက်မှ စ၍ သီးစား ချထားမည်ဟု ကြေညာ နိုင်သည် ။ ထိုသို့ ကြေညာ 

သည့်အခါ ထိုလယ်မြေနှင့် သက်ဆိုင်သည့် မြေရှင်၏ သီးစားချ ထားနိုင်သည့် အခွင့်အရေး

သည် ရပ်စဲရမည် ။ သီးစားပုဒ်မ ၃ ဟာ မြေရှင်တွေအတွက် တကယ် ပြင်းထန်တဲ့ ထိုးနှက်ချက်

 ဖြစ်ပါတယ် ။ မြေရှင်ရဲ့ အစဉ်အလာ ရရှိခံစားလာခဲ့တဲ့ အခွင့်အရေးကို ထိပါးလာပါပြီ ။ 

ဒါနဲ့ မပြီးသေးပါဘူး ။ မြေရှင်တွေအတွက် အခြေအနေ ပိုဆိုးသွားစေတာက ၁၉၆၅ ခုနှစ် 

သီးစားချထား ဥပဒေကို ပြင်ဆင်တဲ့ ဥပဒေအရ ၁၉၆၃ သီးစားချထားရေး ဥပဒေမှာ ပုဒ်မ ၄ 

အဖြစ် “ လယ်ယာမြေ များပေါ်တွင် အစိုးရက ချထားသော သီးစားများသည် သို့မဟုတ် မြေ 

ရှင်များက ချထားသော သီးစားများ ကျန်ရှိနေသေးလျှင် ထိုသီးစားများသည် မြေရှင်အား 

သီးစားခ ပေးရန် မလို ” လို့ ထည့်သွင်း ပြဋ္ဌာန်းလိုက်ခြင်း ဖြစ်ပါတယ် ။

        ၁၉၆၃ သီးစားချထားရေး ဥပဒေ ပေါ်ထွက် လာတဲ့အခါ ပုဒ်မ ၇ အရ အစိုးရက ခန့်အပ် 

ဖွဲ့စည်း တာဝန်ပေးတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေ ( မြေယာ ကော်မတီ ) ကသာ သီးစား ချထားရေး ဥပဒေ

နဲ့အညီ သီးစားချပိုင်ခွင့် ရှိပြီး မြေရှင်က သီးစား မချနိုင် တော့ပါဘူး ။ သီးစားခလည်း မရတော့

ပါဘူး ။ မြေရှင်က သီးစား ချခဲ့သော် သီးစား ပုဒ်မ ၁၀ အရ အရေးယူခံရမှာ ဖြစ်ကြောင်း 

ပြဋ္ဌာန်းချက် တွေအရ လယ်ယာမြေ ပေါ်မှာရှိတဲ့ မြေရှင် ဆိုင်ရာ ဆိုင်ခွင့်တွေ ထိန်းချုပ်ခံရ 

ပါတော့တယ် ။ မြေရှင်စနစ် အသက်ရှူပေါက် မရတော့ဘဲ တဖြည်းဖြည်း ချုပ်ငြိမ်းစ ပြုလာ 

ရပါတယ် ။ မြေပိုင် ဆိုင်ခွင့် မြေရှင်အခွင့်ရတဲ့ ဘိုးဘွားပိုင် လယ်ယာမြေ တွေလည်း ပိုင်ဆိုင်မှု 

အခွင့်အရေးကို ရှေ့တန်းတင်လို့ မရတော့ပါဘူး ။ ပိုင်ဆိုင်မှုအတွက် အသိ အမှတ်ပြု မခံရတော့

ပါဘူး ။ သီးစား ချထားရေး နည်းဥပဒေများ၊ သီးစား ချထားရေးဥပဒေကို ရှင်းလင်းချက်များ အရ 

မြေရှင်ကိုယ်တိုင် အစိုးရထံမှာ မိမိ လုပ် ကိုင်ဖို့အတွက် သီးစား မှတ်ပုံတင်ရ ပါတော့တယ် ။ 

သို့မှသာ လုပ်ကိုင်ခွင့် ရပါတော့တယ် ။ မြေရှင် ကိုယ်တိုင်လည်း အစိုးရက သီးစား ချမှသာ 

မိမိမြေကို လုပ်ခွင့်ရတဲ့ သဘော ဖြစ်သွားပါပြီ ။ မိမိထံရှိ ပိုင်ဆိုင်ခွင့် ဆိုတဲ့ အခွင့်အရေးက မှေးမှိန် 

သွားပါပြီ ။ မိမိမြေကို တခြားသူကို လွှဲပြောင်းခြင်း ၊ တစ်ဆင့်ချထားခြင်းတွေ ကို မိမိသဘော 

အလျောက် ဆောင်ရွက်ခွင့် မရှိတော့ဘူး ။မြေပိုင်ရှင် ဆိုပြီး လက်ဝယ် ထားခွင့်လည်း မရှိတော့ဘူး ။ 

အရင်က ရထားတဲ့ ထာဝရ ပိုင်ဆိုင်ခွင့် လက်ရှိ ထားခွင့်ဆိုတဲ့ In possessing အခွင့်အရေး 

ပျောက်ကွယ် သွားပါပြီ ။ မြေကို ကိုယ်တိုင် လုပ်မှသာ မြေပေါ် ဆက်နေခွင့် ၊ လုပ်ကိုင် 

စားသောက်ခွင့် ရပါတော့တယ် ။ ၁၉၆၃ သီးစားချ ထားရေး ဥပဒေအရ မြေယာ စနစ်တော်လှန်ရေး 

ဆိုတဲ့ အဟုန်ကြောင့် လယ်လုပ်သူသာ လယ်လုပ်ပိုင်ခွင့် ရရှိစေရမယ် ဆိုတဲ့ မူဝါဒထွန်းကား

 လာပါတယ် ။ မြေယာမှုခင်း ဖြစ်ရင်လည်း ပိုင်ဆိုင်မှုကို ဦးစားမပေးဘဲ လုပ်ကိုင်မှုကိုသာ

 ဦးစားပေးပြီး မြေကို ဘယ်သူ လုပ်နေလဲ ၊ လက်ရှိလက်ငုတ် ဘယ်သူလဲ ဆိုတဲ့ လုပ်ကိုင်နေတဲ့ 

အခြေအနေအရသာ မူတည် စဉ်းစားဆောင် ရွက်ပေးပါတယ် ။ ဘိုးဘွားပိုင်တွေ ဘာတွေ လုံးဝ 

ထည့်သွင်း စဉ်းစားသုံးသပ်မှု မပြုတော့တာကြောင့် ပိုင်ဆိုင်မှုအစား လုပ်ကိုင်မှု အတွက်သာ 

ဆုံးဖြတ်ပေးတဲ့ လမ်းကြောင်း ဖြစ်လာ ပါတယ် ။ လယ်ယာမြေကို အမွေပစ္စည်း တစ်ရပ်အဖြစ် 

မမှတ်ယူရ ဆိုတဲ့ ညွှန်ကြားချက် တွေအရ လယ်ယာမြေ အပေါ် အမွေဆက်ခံခွင့်ကို အလေး 

မပေးတော့ ပါဘူး ။

      လယ်ယာမြေကို အမွေဆက်ခံခွင့် ပျောက်သွား စေပါတယ် ။ ၁၉၆၃ သီးစားချ ထားရေး 

ဥပဒေအရ မြေကို ကိုယ်တိုင် မလုပ်နိုင်တဲ့၊ မလုပ်ကိုင်တဲ့ လယ်ပိုင်ရှင်တွေထံက မြေတွေ 

သီးစားတွေထံ ရောက်သွားစေ ပါတယ် ။ မြေပိုင်ရှင်တွေ ပပျောက် သွားပြီး မြေကို ကိုယ်တိုင်

လုပ်သူတွေသာ အစိုးရထံ သီးစား မှတ်ပုံတင်ပြီး မြေပေါ်ကျန်ခဲ့ရတဲ့ အနေအထား ဖြစ်သွား 

ပါတယ် ။ ရွှေထီးဆောင်းခဲ့တဲ့ ဘိုးဘွားပိုင် လယ်ယာမြေတွေ ချိုးနှိမ်ခံရတဲ့ အနေအထား 

ဖြစ်သွားပါတယ် ။ ဒါကြောင့်မို့ ဘိုးဘွားပိုင် လယ်ယာမြေတွေ ပိုင်ခွင့်၊ မြေပိုင်ရှင်တွေရဲ့ 

မြေပိုင်ဆိုင်မှု အခွင့်အရေးတွေဟာ ၁၉၆၃ ခုနှစ် သီးစားချ ထားရေး ဥပဒေအရ ချုပ်ငြိမ်း 

ပျောက်ကွယ် သွားခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါတယ် ။ ဒါဖြင့် ၂၀၁၂ လယ်ယာမြေ ဥပဒေအရ လယ်ယာမြေ

လုပ်ပိုင်ခွင့် မှတ်ပုံတင် လက်မှတ် ရရှိသူဟာ သားစဉ် မြေးဆက် အဆက်ဆက် လုပ်ကိုင်ခွင့် 

ရရှိစေမယ်လို့  ပြဋ္ဌာန်းထား တဲ့အတွက် တောင်သူလယ် သမားတွေ အနေနဲ့ မိမိတို့ 

လုပ်ကိုင်နေတဲ့ လယ်ယာမြေ တွေအတွက် မြေပိုင်ဆိုင်ခွင့် ပြန်ရရှိ ပါပြီလား ၊ ပုံစံ ( ၇ ) 

ရတဲ့အတွက် မိမိတို့ အမည်ပေါက် မြေပိုင်လို့ ပြောနိုင်ပါသလား မေးရင်တော့ လက်ရှိ 

လုပ်ပိုင်ခွင့် မှတ်ပုံတင်တဲ့ စနစ် (land register system) နဲ့ ပုံစံ ( ၇ ) စည်းကမ်းချက်တွေရဲ့

 အားနည်း ချက်တွေအရ လောလောဆယ် ပြောရ ခက်ပါတယ် ၊ ယခင် ဘိုးဘပိုင် 

လယ်ယာမြေလို အပြည့်အဝ မရှိသေးဘူးလို့ ပြောရင် ပြောလို့ရ ပါတယ် ။ Land Title ကို 

ဘယ်လို မူချမှတ်ပြီး ဘယ်လို နည်းလမ်းနဲ့ ပေးသင့်တယ် ဆိုတဲ့ သဘောတရားတွေ 

အကျေအလည် ညှိနှိုင်း ၊ အကျယ်တဝင့် စဉ်းစားပြီး ဆက်လုပ် သင့်တာတွေ အများကြီး 

ရှိပါသေးတယ် ။ ဗဟိုလယ် / စီ အဖွဲ့ကြီး အနေနဲ့ သူ ထုတ်ပေးလိုက်တဲ့ ပုံစံ ( ၇ ) 

တွေရဲ့ အမွေဆက်ခံမှုနဲ့ မြေပိုင် ဆိုင်ခွင့်တွေမှာ တရားရုံး လုပ်ပိုင်ခွင့်တွေနဲ့ ဆက်စပ် 

ညှိနှိုင်းရမှာတွေ တစ်ပုံတစ်ပင် ကျန်ရှိ နေသေးသလို ထပ်မံရှင်းလင်း ညွှန်ကြားဖို့ 

ကိစ္စရပ်များစွာ ကျန်ရှိနေသေး တယ်လို့ တွေ့မြင်ရ ပါကြောင်း တင်ပြလိုက်ရပါတယ်။

( ဆရာ ဦးဇော်မင်း ( နတ်မောက် ) ၏ ဘိုးဘွားပိုင် 

လယ်ယာမြေ ဆောင်းပါးအား အနည်းငယ် 

ပြင်ဆင်ရေးသား တင်ပြခြင်း ဖြစ်ပါသည် ။ )

မျိုးမင်းထွန်း

Photo google